Lodewijkskerk

Hierna beschrijven we de geschiedenis van de Lodewijkskerk, die ooit in Rucphen gestaan heeft. We maakten hiervan ook een korte documentaire, die je kunt bekijken op de pagina: documentaires . Als je het nog eens rustig na wil lezen, dan kun je de beschrijving van deze gebeurtenis, vinden en downloaden op onze downloadpagina.

De Martinuskerk, met om de voorgrond de omtrek van de Lodewijkskerk. De foto werd in 2023 gemaakt door Ad Goossens.

We zien hier op de voorgrond de omtrek van de oude Lodewijkskerk en op de achtergrond, onze huidige kerk de H. Martinuskerk.

Maar hoe zit het nou eigenlijk met de Lodewijkskerk, of de oude kerk. 

Voor de Lodewijkskerk had Rucphen ook al een kerkje gehad. Een kerkje dat de parochianen in 1798 teruggekocht hadden van de protestanten. Helaas hebben we hier geen afbeeldingen meer van. 

We weten wel dat dit kerkje als Joannes Dam in 1797 pastoor van Rucphen wordt, niet veel meer is dan een bouwval.

Pastoor Dam werd in 1759 in Zegge geboren en als hij pastoor van Rucphen wordt vindt hij dat vervallen kerkje maar niks. Hij schrijft in 1808 een hele slimme brief aan koning Lodewijk Napoleon

Pastoor van Dam (1759 – 1826). Het schilderij werd gemaakt door François Jacquin (1756 – 1826). In 2013 werd het schilderij gerestaureerd.

En in die brief vertelt hij dat Rucphen de meest vervallen kerk van de hele omgeving heeft. Hij schrijft dat de mensen van Rucphen veel te arm zijn om zelf het kerkje op te knappen of om een nieuwe kerk te bouwen, maar het een geweldige eer zouden vinden als hun nieuwe kerk als eerste een steen zou hebben, waarop staat dat de kerk gebouwd is dankzij de vrijgevigheid van Lodewijk Napoleon.

Lodewijk Napoleon (1778-1646), In 1806 werd hij op last van zijn broer Napoleon koning van Holland, in 1810 trad hij weer af.  Het schilderij werd in 1809 gemaakt door Charles Howard Hodges. Origineel in het Rijksmuseum.

Lodewijk Napoleon besluit om pastoor Dam 18.060 gulden te schenken. Daarmee heeft pastoor Dam bijna genoeg geld, want hij denkt ongeveer 19.720 gulden nodig te hebben.

Muntgeld van het Koninkrijk Holland, uit 1809

Pastoor Dam laat de koning weten, dat hij nog datzelfde jaar met de bouw van een nieuwe kerk zou laten beginnen. 

Schets van de Lodewijkskerk, gemaakt door Hendrik Verhees.

Architect Hendrik Verhees had al een schets gemaakt van het te bouwen kerkje. Die kerk heeft een toren, maar daar was nog helemaal geen geld voor.

Pastoor Dam schrijft dan een brief naar het bestuur van Rucphen, waarin hij zegt, dat hij het oude kerkje wil afbreken om een nieuwe kerk met toren te bouwen. 

In de brief schrijft hij ook dat er geen geld is om een nieuwe toren te bouwen, maar dat het bestuur eigenlijk niet achter kan blijven, nu Lodewijk Napoleon al besloten heeft om het grootste deel te betalen.

Het bestuur van Rucphen besluit in 1808, 3500 gulden subsidie te geven, waarmee een toren gebouwd kan worden. De klokken en het uurwerk moeten uit de te slopen toren gehaald worden en in de nieuwe toren gehangen worden. Pastoor Dam, die allang blij is met het bedrag dat hij krijgt, vindt dat prima.

En zo kan er in het voorjaar van 1809 begonnen worden met de bouw van een nieuwe kerk.  Het was een kleine eenvoudige kerk, maar de inwoners van Rucphen waren er erg trots op

Zij-aanzicht van de Lodewijkskerk. Ons is niet bekend wanneer en door wie deze foto gemaakt werd.
De toren van de Lodewijkskerk. Foto uit 1930, gemaakt door een voor ons onbekende fotograaf.
Interieur Lodewijkskerk. Zij-aanzicht van de Lodewijkskerk. Ons is niet bekend wanneer en door wie deze foto gemaakt werd.

Het nieuwe kerkje werd Lodewijkskerk genoemd, natuurlijk omdat koning Lodewijk de subsidie voor de kerk gegeven had. Er is niet zo heel veel meer van bewaard gebleven. 

We hebben in de Martinuszaal in de kerk nog wel een oud schilderij van pastoor Dam, aan wie we dus de bouw van de Lodewijkskerk te danken hebben. 

Het schilderij, olieverf op doek is van de hand van de Belgische schilder Francois Jacquin.

Op de achterzijde van het schilderij staat de volgende tekst: “Joannes Dam Pastor van Rucphen gebooren in Zegge den 16e maart 1759 begeert als stigter van deze kerk dat dit zijn afbeeldzel na zijne doed blijve aen het pastoreel huys van Rucphen, F. Jacquin fecet A. o 1814 “.

Schilderij van pastoor van Dam. Foto gemaakt door Jan van Broekhoven.

We weten ook precies waar het oude kerkje gestaan heeft. 

De stippellijn op deze plattegrond geeft de omtrek van de oude kerk aan, ruim 32 meter lang en zo’n 13 meter breed. Als je het vergelijkt met de Martinuskerk kun je zien dat die veel groter is. 

Met stoepbanden en grijze stenen is de omtrek van de Lodewijkskerk gemarkeerd. Foto Ad Goossens, 2023.

Toen de Martinustuin werd aangelegd, is met betonnen banden de omtrek van de oude kerk aangegeven. Op deze foto zie je waar de oude toren gestaan moet hebben. 

Als je wilt dan kun je de banden volgen en zo precies de omtrek van het oude kerkje volgen. 

In 1933 wordt de Lodewijkskerk afgebroken, want dan is de bouw van onze huidige kerk klaar. Het oude kerkje heeft er dan 124 jaar gestaan.